Það sáu ekki allir kreppuna fyrir!

Þessi bókarkápa er ekki grín það er hægt að kaupa þessa bók á Amazon.

Bók ársins 2008


mbl.is Góðir fundir með IMF
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Er ekki seðlabankinn einn með verkfæri til að takmarka stærð efnahagsreikninga bankanna?

Í Kastljósviðtali við Davíð Oddsson í kvöld kom fram að hann hafði haft miklar áhyggjur af því að bankarnir væru orðnir allt of stórir. En hver átti að sjá til þess að það gerðist ekki og hvaða verkfæri voru til staðar til þess að hindra það að bankarnir yrðu og stórir? Í lögum um Seðlabanka segir í 4. grein "Seðlabanki Íslands skal sinna viðfangsefnum sem samrýmast hlutverki hans sem seðlabanka, svo sem að varðveita gjaldeyrisvarasjóð og að stuðla að virku og öruggu fjármálakerfi, þ.m.t. greiðslukerfi í landinu og við útlönd".

Orðin "virku og öruggu fjármálakerfi" geta ekki vísað til annars en að eitt af hlutverkum Seðlabankans sé að stuðla að fjármálastöðuleika.

Ef fjármálastöðuleika er ógnað vegna þess að bankarnir eru orðnir of stórir hver á þá að grípa inn í? Ekki er það Fjármálaeftirlitið því hlutverk þess er að fylgjast með að fjármálafyrirtæki fari að lögum og fylgjast með því að hver banki standist ákveðin próf. Það er ekki hlutverk Fjármálaeftirlitsins að fylgjast með stöðuleika fjármálakerfisins í heild það er klárlega verkefni Seðlabankans.

Hvaða verkfæri hafa stjórnvöld til þess að halda aftur af stærð banka? Altþingi hefur eftir því sem ég best fæ séð aðeins gefið seðlabankanum verkfæri til þess að halda aftur af efnahagsreikningum bankana. Þessi verkfæri eru eftir minni bestu vitneskju bindiskylda og reglur sem Seðlabankinn setur um laust fé og gjaldeyrisjöfnuð bankanna. Auk þess ber Seðlabankanum, eins og kemur fram í Bankastjórnarsamþykkt um viðfangsefni Seðlabanka Íslands á sviði fjármálastöðugleika" að beita sér fyrir breytingum á reglum og lagalegri umgjörð um starfsemi fjármálafyrirtækja og viðskipti á markaði eftir því sem hann telur tilefni til".

Eins og þetta mál blasir við mér þá er það hlutverk Seðlabankans að gæta fjármálastöðuleika. Við vitum það að Seðlabankinn taldi að fjármálastöðuleika væri ógnað og að því er virðist þá kemur sá ótti fyrst upp árið 2006 eins og kom fram í viðtalinu við Davíð. Seðlabankinn einn hefur verkfæri sem geta takmarkað stærð efnahagsreikninga bankanna. En beitti hann þeim verkfærunum? Það eina sem ég veit um er að bindiskylda  var lækkuð úr 4% í 2% árið 2003 og að hlutfall gengisjöfnuður af eiginfé var lækkað 1. júlí 2008 sem, samkvæmt fréttum, þýddi að KB banki þurfti að losa sig 70 miljarða af gjaldeyri. Þetta eru þær aðgerðir sem ég man eftir sem Seðlabankinn fór út í og ég tel að báðar þessar aðgerðir hafi minkað fjármálastöðuleika í landinu.

Mitt mat er að Seðlabankinn bar ábyrgðina og beitti ekki þeim verkfærum sem hann hafði.

Það tal Davíðs um að hækkun bindiskyldu hefði ekki haft áhrif á stærð efnahagsreikninga bankana er auðvitað fjarstæða. Ef þeir hefðu hækkað bindiskyldu árið 2006 þ.e. þegar þeir fóru að hafa áhyggjur af stærð bankanna þá hefði það örugglega haft áhrif. Peningamagn sem hlutfall af þjóðarframleiðslu M3/GDP hefur aukist verulega frá 2003 og á örugglega þátt í því að bankarnir gátu kept við íbúðarlánasjóð árið 2004. Árið 2003 þá hefði Seðlabankinn átt að hækka stýrivexti samhliða lækkun á bindiskyldu en gerði ekki. Bólan sem fylgdi í kjölfarið gerði bönkum enn auðveldara en annars að verða sér út um erlent fjármagn.


mbl.is Helgi Magnús: Davíð sendi bréf
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Ég er með betra plan en Ríkisstjórnin

Besta planið sem ég hef heyrt til þessa er það að taka lánin. Svo skiptum við gjaldeyrinum á milli okkar. Þrjár til fjórar kúlur á kjaft. Svo stingum við af og látum aldrei sjá okkur hér á klakanum aftur. Hvernig lýst fólki á þessa hugmynd?
mbl.is Stjórn IMF fjallar um Ísland 5. nóvember
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Jón Ásgeir stofnar nýjan stjórnmálaflokk?

 

Kápa bókarinnarÉg var að rifja upp í huganum efni bókar sem ég las fyrir nokkrum árum sem er eftir blaðamennina Peter Gomez og Marco Travaglio. Þar lýsa þeir pólitísku ástandi á Ítalíu eftir "Mani puliti". Í reynd er það eina sem vantar uppá til þess að við náum sömu fullkomnun og Ítalirnir í stjórnmálum er að Jón Ásgeir stofni stjórnmálaflokk og verði forsætisráðherra eins og Berlusconi gerði. Þá er ástandið hér orðið fullkomlega sambærilegt við það sem það er í "il Bell Paese". 

En málið er að því miður erum við farin að spila í sömu deild og Ítalía hvað pólitíkina varðar. 

Ég bjó á Ítalíu á þessum árum þegar "Mani puliti" rannsóknin gekk yfir og ég verð að segja að heiftin og reiðin í garð stjórnmálamanna er meiri hér á Íslandi heldur en hún var þá á Ítalíu.

Afleiðingarnar fyrir stjórnarflokkana á Ítalíu voru þær að þeir þurrkuðust allir út. Þar af tveir stærstu stjórnmálaflokkar landsins þ.e. Sósíalistar og Kristilegir Demokratar.

Þegar afleiðingarnar af því sem er að gerast hér á landi hafa loks sokkið inn hjá öllum almenningi. Hverjar verða þá afleiðingarnar fyrir stjórnmálaflokkana hér á landi?

 

 


mbl.is Staðan verri en af er látið
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Openber skýring stjórnvalda á klúðrinu birt í sunnudagsmogganum

Svona var þetta "Stjórnvöld, fyrrverandi stjórnendur viðskiptabankana og eftirlitsstofnanir eru á einu máli um að neikvæð afstaða erlendra seðlabanka til lánveitingar til Íslands hafi orðið íslensku bönkunum að falli". Einhvernvegin kemur það manni ekki á óvart að þeir aðilar sem hér eru upp taldir telja sig ekki eiga sök á því hvernig komið er fyrir landinu. Hér fer ekki mikið fyrir iðrun eða auðmýkt.

Ég heyri það á mörgum að þeir reyna að horfa á björtu hliðarnar og telja að landið muni breytast mikið við þessar hamfarir til hins betra. Að fólk almennt muni ekki einblína eins mikið á veraldleg gæði og að mannlegri gildi fái byr undir báða vængi. Ég vona svo sannarlega að sú verði raunin. En til þess að það verði þá þarf allt að breytast í íslenskum stjórnmálum og í íslenskri fjölmiðlaumræðu og ég verð að segja eins og er að fyriragnirnar í þessari grein Agnesar í mogganum benda því miður ekki beint til þess að "menn" hafi áhuga á breytingum. Skilaboðin sem Agnes er að reyna að senda út með þessari grein eru þau að stjórnvöld beri ekki ábyrgð á því hvernig fyrir okkur sé komið heldur sé þetta vondu fólki úti í heimi að kenna sem sé illa við íslendinga. Ég get ekki kallað þessa skýringu hennar annað en vísvitandi pólitíska blekkingu.

Agnes fjallar ekkert um það hver staðan hefði verið ef við hefðum farið að ráðum fjölmargra úr háskólaumhverfinu og gengið í Evrópubandalagið og eða aðskilið fjárfestingabankastarfsemi frá viðskiptabankastarfsemi. Við höfum vitað það lengi að við gátum ekki bæði verið með svona stóra banka og haldið í krónuna. Þetta er búið að vera á vitorði allra þeirra sem til þekkja lengi.

Þrátt fyrir að við vonum öll að Ísland verði betra land á næstu árum þá er staðreyndin sú að efnahagshruni fylgja yfirleitt fyrst og fremst neikvæð félagsleg áhrif. Aukin tíðni skilanaða, aukin misnotkun fíkniefna og almenn vanlíðan. 

Við íslendingar stöndum því á ákveðnum krossgötum í dag og hlutirnir geta farið í tvær áttir. Eins og ég sagði áðan að ef við viljum að samfélagið okkar batni við þessar hamfarir þá þarf allt í íslenskri pólitík að breytast. Við verðum þá að snúa frá stjórnmálum sem byggjast á blekkingum, lygum, spillingu og sérhagsmunum. En mér dettur ekki í hug að benda fingrinum á Davíð Oddsson, ríkisstjórnina eða alþingismenn. Ég vil benda á sjálfan mig og alla almenna kjósendur. Það erum við sem höfum látið þetta yfir okkur ganga og við berum fulla ábyrgð á því hvernig fyrir okkur er komið. Við kusum yfir okkur stjórnmálamenn sem hafa logið að okkur og blekkt okkur og við vissum það en héldum samt sem áður áfram að kjósa þá.

Það sem ísland þarf í dag eru hetjur. Hetjur eru þeir sem gera það sem er rétt fyrir samfélagið og framtíðina burt séð frá eigin hagsmunum. En við þurfum ekki að bíða eftir hetju-leiðtoga sem kemur og bjargar okkur frá þeirri stöðu sem við erum í dag. Hann eða hún mun ekki koma að sjálfu sér. Það erum við almennir kjósendur sem þurfum fyrst að gerast hetjur. Við þurfum að standa upp og verja sannleikann og almannahagsmuni. Ef við gerum það þá munu af sjálfu sér komast til forystu í okkar stjórnmálaflokkum menn og konur sem hafa hagsmuni samfélagsins alls að leiðarljósi.


Þegar maður á fáa kosti og þeir eru allir slæmir þá er maður í vandræðum

Ég sé ekki kvaða kosti íslensk stjórnvöld eiga aðra en að "semja" við IMF (lesist taka því sem IMF býður) vegna þess að aðrir sem hafa boðið íslendingum aðstoð hafa sett það sem skilyrði að IMF komi íslandi fyrst til aðstoðar. Væntanlega þýðir þetta að IMF tekur að mestu yfir stjórn seðlabankans og fjármálaráðuneytisins.

Við íslendingar eigum það til að setja okkur á soltið háan hest gagnvart öðrum þjóðum sérstaklega ef þjóðarframleiðsla á mann er lægri hjá þeim en okkur en ég get ekki séð að við munum fá eitthvað aðra meðferð hjá sjóðnum en t.d. Úkraína, Ungverjaland eða Serbía.


mbl.is Ákvörðun á allra næstu dögum
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Þeir sem hafa áhuga á hagfræði Karl Marx ættu að lesa Piero Sraffa

Ég sé að bækur eftir Karl Marx eru farnar að seljast eins og heitar lummur. Að mörgu leiti voru David Ricardo og Karl Marx sammála um margt sem snýr að hagfræði. Ég mæli því með því að þeir sem hafa áhuga á hagfræði Karl Marx lesi bókina "Commodities by Means of Commodities" en hún er skrifuð af ítalska hagfræðingnum Piero Sraffa. Bókin er gagnrýni á neo-classisca hagfræði og fæddi af sér það sem hefur verið kallað neo-Ricardoismi en post-Keynesistar fá síðan talsvert af hugmyndum að láni frá neo-Ricardoistum.

Ég á þessa bók reyndar á ítölsku en á því máli heitir hún "Produzione di merci a mezzo di merci - Premesse a una critica della teoria economica" en henni var gaukað að mér fyrir margt löngu þegar ég var að læra sögu hagkenninga. 


Fjármálaeftirlitið

Stofnunin sem reyndist engan vegin hæf til þess að hafa eftirlit með íslenska bankakerfinu á nú að taka það yfir og stjórna því? Hmm...

Samræmist takmörkuð ábyrgð fyritækja frjálsum markaði?

Er það sjálfsagt að það eigi að vera hægt að stofna lögaðila sem bera eingöngu takmarkaða ábyrgð á gjörðum sínum? Raunverulegur frjáls markaður gerir ekki ráð fyrir því að að ein manneskja geti skaðað aðra án refsingar. Þar af leiðandi getur markaður þar sem eru til fyrirtæki með takmarkaða ábyrgð ekki kallast frjáls. Takmörkuð ábyrgð fyrirtækja brenglar frjálsa markaði með því að færa hluta af ábyrgð frá fjárfestum yfir á samfélagið í heild.

 

 


Blamestorming um íslensk efnahagsmál

Það er tvennt sem ég vill segja:

1) Ef við værum núna í Evrópubandalaginu og værum með evru í stað krónu þá væru bankarnir með almennilegan bakhjarl og íslenskur almenningur hefði ekki þurft að upplifa stórkostlega kjaraskerðingu í gegnum gengisfall krónunnar. 

2) Ef við hefðum haft aðskilnað á milli fjárfestingabanastarfsemi og viðskiptabankastarfsemi í landinu þá væru jú fjárfestingabankarnir sennilega komnir á hausinn en það mundu að öllum líkindum ekki falla nein kostnaður á íslenska skattgreiðendur. Bandarísk stjórnvöld eru að punga út a.m.k 1000 biljónum $ til að koma í veg fyrir að viðskiptabankar sem eru líka fjárfestingabankar fari á hausinn. Hvernig getur það verið betra heldur en að hafa aðskilda fjárfestingabanka starfsemi sem má rúlla án þess að það skili sér í hruni í raunhagkerfinu.

Skyldum við læra eitthvað af sögunni? 


Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband